Về phạm vi đánh giá rủi ro, thiên tai gồm:

- Phạm vi đánh giá được thực hiện trên phạm vi toàn tỉnh; đặc biệt, quan tâm đến các địa phương ven sông, ven biển.

- Việc thu thập thông tin để đánh giá mức độ rủi ro thiên tai được thực hiện từ cấp xã (các báo cáo về tình hình thiên tai hàng năm, ước tính thiệt hại, các hoạt động phòng ngừa, ứng phó, cứu hộ cứu nạn và tái thiết), chuyển đến cấp huyện để tổng hợp và báo cáo cấp tỉnh để lập báo cáo về tình hình thiên tai hàng năm và xây dựng kế hoạch hoạt động phòng, chống thiên tai cho năm tiếp theo.

- Khu vực dễ bị ảnh hưởng cao bởi triều cường, bão, áp thấp nhiệt đới, sạt lở bờ sông, bờ biển, đê sông, đê biển xảy ra trên địa bàn các huyện: Kế Sách, Cù Lao Dung, Trần Đề, Long Phú và thị xã Vĩnh Châu; khu vực các cồn Lý Quyên, huyện Long Phú; cồn Phong Nẫm, cồn Cò, cồn Bàng thuộc huyện Kế Sách.

Về phương pháp đánh giá rủi ro, thiên tai: Căn cứ vào quy mô, cường độ, tần suất xuất hiện và ảnh hưởng của các loại hình thiên tai để phân cấp về rủi ro thiên tai theo Quyết định số 18/2021/QĐ-TTg ngày 22/4/2021 của Thủ tướng Chính phủ quy định về dự báo, cảnh báo, truyền tin thiên tai và cấp độ rủi ro thiên tai.

Về nội dung đánh giá rủi ro, thiên tai:

(1) Độ lớn của các loại hình thiên tai

- Bão, áp thấp nhiệt đới: Tình hình bão, áp thấp nhiệt đới ảnh hưởng trên địa bàn tỉnh diễn ra không thường xuyên, xác định bão, áp thấp nhiệt đới sẽ có khả năng cao nhất ở cấp độ rủi ro thiên tai cấp 3. Những địa phương thường chịu tác động lớn của bão và áp thấp nhiệt đới như: Huyện Kế Sách, huyện Long Phú, huyện Cù Lao Dung, huyện Trần Đề và thị xã Vĩnh Châu; các đối tượng bị ảnh hưởng nhiều nhất của bão và áp thấp nhiệt đới chủ yếu là người cao tuổi, phụ nữ mang thai, trẻ em, người khuyết tật, người bị bệnh hiểm nghèo, hộ nghèo.

- Xâm nhập mặn: Tình trạng khô cạn trên các sông vùng ven biển của tỉnh càng trầm trọng, tạo điều kiện cho mặn xâm nhập từ biển theo thủy triều vào sâu trong sông, có nơi lên đến 49 km, với độ mặn có lúc lên cao hơn 30%% và diễn ra thường xuyên trên địa bàn tỉnh, nên cấp độ rủi ro thiên tai là cấp 2. Khu vực dễ bị ảnh hưởng bởi hạn hán, xâm nhập mặn, thiếu nước: Vùng Dự án Long Phú - Tiếp Nhựt, vùng Dự án Ba Rinh - Tà Liêm, vùng Dự án Quản Lộ - Phụng Hiệp, vùng Dự án Kế Sách.

- Sạt lở bờ sông, bờ biển: Do tác động của dòng chảy cùng với tập quán xây dựng nhà ven sông của người dân, ảnh hưởng triều cường, nước dâng nên tình hình sạt lở bờ sông, bờ biển trong những năm gần đây diễn biến phức tạp, xảy ra ở nhiều địa phương.

 - Lốc xoáy, sét: Trên địa bàn tỉnh, sét thường xuyên được cảnh báo xuất hiện cùng mưa, dông, lốc. Tuy nhiên, thực tế ghi nhận các trường hợp sét đánh thường xảy ra ở phạm vi hẹp, dưới 2 số huyện, xã nên cấp độ rủi ro thiên tai là cấp 1. Do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, tình hình thời tiết diễn biến bất thường, không theo quy luật, các hiện tượng dông, lốc, sét xảy ra nhiều hơn và phạm vi ảnh hưởng ngày càng rộng và nguy hiểm hơn, đặc biệt là các huyện: Kế Sách, Thạnh Trị, Mỹ Xuyên, Trần Đề, thị xã Vĩnh Châu và thị xã Ngã Năm,... thường xuyên xảy ra dông, lốc xoáy mạnh, bất ngờ, với tần suất và số lượng ngày càng tăng, xuất hiện ngay từ đầu năm và xuyên suốt trong năm.

- Ngập lụt: Trên địa bàn tỉnh xảy ra nhiều đợt ngập lụt kéo dài do ảnh hưởng của hoàn lưu các cơn bão gây mưa lớn kết hợp với triều cường dâng cao, gây thiệt hại cho nông nghiệp và thủy sản, đường giao thông (năm 2022 và năm 2023 có 154 đoạn đê, bờ bao, bờ biển 5.207 mét bị sạt lở, đường giao thông bị ngập 105 mét, lúa, hoa màu, cây ăn trái bị thiệt hại 17.230 ha).

- Mưa lớn: Xuất hiện ngày càng thường xuyên hơn trên địa bàn tỉnh, thường bắt đầu khoảng tháng 4 và kết thúc vào tháng 11; đặc biệt, trong mùa mưa 2020 - 2021, cá biệt có những thời điểm lượng mưa 24 giờ đạt trên 200mm (lượng mưa rất ít khi đạt được trước đây) ở nhiều khu vực, cấp độ rủi ro thiên tai là cấp 1.

- Gió mạnh trên biển: Thường xuất hiện vào các tháng gió mùa Đông Bắc (từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau). Trong những năm qua, trên vùng biển tỉnh thường xuyên có gió mạnh, sóng lớn, sức gió từ cấp 5 ÷ 7, giật cấp 8 ÷ 9; chủ yếu tập trung trong các tháng mùa mưa làm ảnh hưởng đến hoạt động khai thác thủy sản của ngư dân.

(2) Đánh giá rủi ro theo khu vực hành chính

- Khu vực dễ bị ảnh hưởng cao bởi triều cường, bão, áp thấp nhiệt đới, sạt lở bờ sông, bờ biển, đê sông, đê biển tại các huyện như: Huyện Kế Sách, Cù Lao Dung, Trần Đề, Long Phú và thị xã Vĩnh Châu; khu vực các cồn Lý Quyên, huyện Long Phú; cồn Phong Nẫm, cồn Cò, cồn Bàng thuộc huyện Kế Sách.

- Khu vực dễ bị ảnh hưởng bởi hạn, xâm nhập mặn, thiếu nước các vùng Dự án Long Phú - Tiếp Nhựt, vùng Dự án Ba Rinh - Tà Liêm, vùng Dự án Quản Lộ - Phụng Hiệp, vùng Dự án Kế Sách; vùng ảnh hưởng bởi dông, lốc, sét xuất hiện khắp các địa phương trong toàn tỉnh.

Về biện pháp phòng ngừa giảm thiểu thiên tai

(1) Biện pháp phi công trình: Tiếp tục triển khai có hiệu quả các văn bản pháp luật có liên quan đến công tác phòng, chống thiên tai theo chỉ đạo của Trung ương và địa phương. Trong đó, tập trung thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp theo Kế hoạch số 145/KH-UBND ngày 31/12/2020 của Ủy ban nhân dân tỉnh về phòng, chống thiên tai giai đoạn 2021 - 2025 trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng; Phương án ứng phó thiên tai theo cấp độ rủi ro thiên tai đối với một số loại hình thiên tai thường xuất hiện trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng tại Phương án số 175/PA-PCTT ngày 22/11/2022 (được phê duyệt tại Quyết định số 3229/QĐ-UBND ngày 30/11/2022 của Ủy ban nhân dân tỉnh Sóc Trăng).

(2) Biện pháp công trình: Đầu tư, nâng cấp công trình xây dựng có xem xét đến phòng, chống thiên tai, xây dựng các công trình thủy lợi (nạo vét hệ thống kênh, rạch định kỳ, hệ thống trạm bơm tưới - tiêu, nâng cấp hệ thống đê bao, bờ bao, trạm bơm, cống kiểm soát nguồn nước), đê điều, cấp nước nhằm đảm bảo nguồn nước ngọt cho sản xuất nông nghiệp và dân sinh trong mùa khô hàng năm cũng như các dự án có lồng ghép mục tiêu phòng, chống thiên tai trên địa bàn tỉnh. Tiếp tục đầu tư xây dựng các tuyến đê, kè phòng, chống sạt lở bờ sông, bờ biển. Trang bị, nâng cấp, sửa chữa thiết bị liên lạc, hệ thống viễn thông vô tuyến điện phục vụ công tác Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn trên địa bàn tỉnh, đảm bảo việc thông tin liên lạc được thông suốt, phục vụ kịp thời công tác chỉ huy, điều hành, nhất là trong mùa mưa bão hoặc khi có thiên tai xảy ra.

Về biện pháp ứng phó rủi ro, thiên tai

(1) Đối với hạn hán, xâm nhập mặn: Thực hiện tốt công tác dự báo, cảnh báo, thường xuyên cập nhật và thông tin rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng. Các Sở, ban ngành có liên quan đến công tác phòng, chống thiên tai thực hiện xây dựng phương án và tổ chức thực hiện ứng phó với hạn hán và xâm nhập mặn theo chức năng, nhiệm vụ được phân công. Tiến hành thống kê, đánh giá mức độ thiệt hại để có biện pháp khắc phục kịp thời.

(2) Đối với sạt lở bờ sông, bờ biển: Tăng cường vận động Nhân dân không xây dựng nhà ở gần ngã ba sông, các khúc sông cong và những đoạn sông, kênh dễ bị sạt lở do địa chất nền, để tránh thiệt hại về người và tài sản. Phối hợp kiểm tra, rà soát những điểm có nguy cơ sạt lở cao; đặc biệt, là vào những tháng triều cường cuối năm, khi đỉnh lũ cao từ thượng nguồn đổ về theo cấp báo động; đồng thời, có kế hoạch chủ động tiến hành di dời các hộ dân sống trong khu vực sạt lở ra khỏi phạm vi ảnh hưởng, tránh thiệt hại về người và tài sản. Đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án tái định cư, dự án sắp xếp, bố trí dân cư vùng đặc biệt khó khăn; trong đó, sắp xếp di dời dân ở vùng có nguy cơ bị ảnh hưởng và phòng, chống sạt lở. Chủ động triển khai thực hiện Kế hoạch số 122/KH-UBND ngày 19/10/2020 của Ủy ban nhân dân tỉnh Sóc Trăng về phòng, chống sạt lở bờ sông, bờ biển giai đoạn 2021 - 2025 trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng.

(3) Đối với mưa lớn, lốc xoáy, sét: Các bản tin cảnh báo, dự báo phải được chuyển tải đến các cấp, Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh, Đài Truyền thanh cấp huyện, thị xã, thành phố, nhằm thông tin kịp thời đến người dân biết và chủ động ứng phó với thiên tai. Kêu gọi chẳng chống nhà cửa, chặt tỉa cây to có nguy cơ gãy đổ. Thống kê, đánh giá mức độ thiệt hại, triển khai công tác khắc phục, hỗ trợ. Tổ chức khắc phục hậu quả trong trường hợp ngã đổ cây xanh, hệ thống điện (nếu có).

(4) Các biện pháp ứng phó đối với bão, áp thấp nhiệt đới: Xây dựng các kịch bản đối với các cấp độ bão, áp thấp nhiệt đới khác nhau cho các cơ quan, đơn vị được phân công tham gia phòng, chống thiên tai.

(5) Đối với nước dâng, triều cường: Thường xuyên theo dõi bản tin dự báo, thông tin kịp thời để địa phương và người dân chủ động phòng tránh. Tăng cường công tác kiểm tra các tuyến đê, bờ bao có nguy cơ tràn, gây vỡ đê, bờ bao để có giải pháp khắc phục kịp thời. Vận động người dân sống trong các vùng bị ảnh hưởng tôn cao bờ bao chống tràn để bảo vệ sản xuất. Tổ chức khắc phục hậu quả do triều cường gây ra, huy động lực lượng gia cố, sửa chữa các tuyến đê, bờ bao bị sạt lở. Thống kê mức độ thiệt hại (nếu có) để có giải pháp hỗ trợ kịp thời.

(6) Đối với gió mạnh trên biển: Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, Chi cục Thủy sản phối hợp với các cơ quan, đơn vị và địa phương có liên quan thông báo bản tin cảnh báo, dự báo tình hình thời tiết nguy hiểm, gió mạnh trên biển cho các phương tiện đang hoạt động khai thác thủy sản trên biển biết để chủ động phòng tránh, kịp thời hoặc thoát ra khỏi khu vực nguy hiểm tìm nơi cư trú, tránh an toàn.

Về biện pháp khắc phục hậu quả thiên tai, phục hồi, tái thiết

(1) Tìm kiếm cứu nạn và cứu trợ sau thiên tai. Triển khai công tác tìm kiếm cứu nạn, cứu trợ, hỗ trợ lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh, nhu yếu phẩm thiết yếu khác,... để ổn định đời sống của người dân:

- Tổ chức tìm kiếm cứu nạn, sơ cấp cứu người bị nạn, hỗ trợ lương thực, thuốc chữa bệnh, nước uống và nhu yếu phẩm cần thiết tại nơi bị chia cắt và địa điểm sơ tán.

- Cấp cứu người gặp nguy hiểm, tìm kiếm người, phương tiện mất tích. . Tiếp tục sơ tán người ra khỏi nơi nguy hiểm, ưu tiên đối tượng dễ bị tổn thương.

- Lập các trạm cấp cứu tạm thời hoặc trưng dụng có thời hạn trụ sở cơ quan, trường học, cơ sở y tế tại khu vực có thiên tai để tiếp nhận cấp cứu người bị nạn. - Huy động người, vật tư, phương tiện, thiết bị, thuốc chữa bệnh để tham gia cứu chữa người bị nạn.

- Dựng các lán trại tạm thời cho người dân bị mất nhà ở.

- Tiếp tục duy trì hệ thống tiếp nhận và phân phối công khai, công bằng các nguồn hàng cứu trợ.

- Xây dựng các phương án huy động nhân sự, vật tư, phương tiện cho công tác khắc phục hậu quả của từng loại hình thiên tai.

(2) Thống kê, đánh giá thiệt hại sau thiên tai

Nhiệm vụ của công tác đánh giá thiệt hại sau thiên tai là nhằm xác định mức độ, phạm vi ảnh hưởng tiêu cực của thiên tai đối với con người, tài sản và môi trường tại địa bàn xảy ra thiên tai, hoàn thiện số liệu thiệt hại, phân tích, đánh giá và lập báo cáo cuối cùng để gửi lên cấp có thẩm quyền; từ đó, đề xuất các phương án để hỗ trợ và khắc phục hậu quả cũng như các biện pháp phòng ngừa cho các đợt thiên tai tiếp theo.

Đề xuất các hoạt động tái thiết sau thiên tai./.

                                                                                              Hồng Vân