Tiểu phẩm:
CẦU NỐI GIỮA PHÁP LUẬT VÀ LÒNG DÂN
Chủ đề: Phát huy vai trò hòa giải ở cơ sở trong xây dựng xã nông thôn mới nâng cao.
Nội dung: Mô hình điển hình về hòa giải ở cơ sở hoạt động hiệu quả được công nhận của tiêu chí 16 về tiếp cận pháp luật thuộc Bộ tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao áp dụng trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng, giai đoạn 2021 - 2025 được phải đáp ứng các yêu cầu nào?
NHÂN VẬT
- Ông Chín Tươi - 70 tuổi - Tổ trưởng tổ hòa giải (công minh, lão làng)
- Chị Lên - 40 tuổi - Cán bộ Tư pháp xã (phối hợp Tổ hòa giải)
- Anh Cao - 44 tuổi - Hội Luật gia huyện
- Chị Hưởng - 42 tuổi - Bán tạp hóa (tính nóng nảy, bức xúc)
- Anh Năm Cò - 45 tuổi - Chạy xe tải nhỏ (cộc tính, hay tự ái)
- Bà Tám Còi - 65 tuổi - Buôn bán nhỏ (hay thêm dầu vào lửa)
- Chị Huệ - 46 tuổi - Phó Chủ tịch UBND xã
- MC địa phương, một số người dân (làm nền cho dư luận xóm ấp).
NỘI DUNG KỊCH
CẢNH 1
(Sáng sớm ở ấp Phú Giao - không khí yên bình, đời sống người dân đang bắt đầu: tiếng rao bánh mì, tiếng chổi quét sân, tiếng loa truyền thanh xã vang lên nhẹ nhàng giới thiệu mô hình “xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật” và vai trò của Tổ hòa giải cơ sở…)
Chị Hưởng: (Mở cửa hàng tạp hóa, dọn hàng lên mấy kệ mới).
Bà Tám Còi (đi ngang qua, tay xách giỏ đi chợ, dòm ngó): Bữa nay bày ra thêm kệ mới hả cô Hưởng? Kinh doanh phát tài nghen!...
Chị Hưởng: Tài đâu không thấy mà chỉ thấy lỗ không hà thím Tám ơi... Khách chạy tới đầu hẻm thấy xe tải chắn ngang nên quay đầu đi luôn.
Bà Tám Còi: Chiếc xe tải của thằng Năm Cò đó hả? Thím thấy hoài, nó cứ đậu chình ình trước hẻm - chặn đường vô quán của cô. Hàng hóa sao nó không xuống chỗ khác mà cứ đậu chắn ngang ém tài người ta coi sao được?
Chị Hưởng (bực): Mấy tháng nay con ráng nhịn dữ lắm rồi đó. Có lần bực quá gây với ổng vừa mất khách, vừa mang tiếng khó tính nữa.
Bà Tám Còi: Hôm qua thím có nói với nó rồi. Nó cười khẩy, nói: “Đường công cộng mà, ai muốn đậu đâu thì đậu” - coi bộ nó muốn gây chuyện đó bây ơi!...
Ông Chín Tươi (đi tới, nghe được đoạn cuối - lên tiếng): Gây chuyện gì đó? Sáng sớm đã nghe căng rồi, có chuyện gì kể tôi nghe coi cô Tám!
Chị Hưởng: Dạ, chú Chín cũng biết đó, con buôn bán nhỏ, không phiền ai mà anh Năm Cò cứ đậu xe chắn lối ra vào hẻm nên dạo này ế ẳm…cháu nói hoài mà không được…có khi cãi nhau nữa.
Ông Chín Tươi (gật gù): Ờ,… là xóm giềng, cần nói phải trái cho phải cách, đừng để ra chuyện lớn rồi mới lôi nhau ra xã không hay đâu. Nếu làm vậy sẽ mất điểm “ấp văn hóa”, rồi ảnh hưởng đến tiêu chí tiếp cận pháp luật của xã nữa!
Bà Tám Còi (hùa theo): Đúng đó anh Chín! Ồn ào sẽ không hay đâu.
Chị Hưởng: Nhưng nếu kéo dài mãi thì người chịu thiệt là con đó cô Tám.
Ông Chín Tươi: Nếu tình hình không ổn chú sẽ báo Tổ hòa giải ấp, mời cán bộ Tư pháp xã và bên Hội Luật gia huyện về hỗ trợ luôn. Pháp luật mình có, miễn sao bà con chịu ngồi lại với nhau.
Chị Hưởng (vẫn bực): Con nói thiệt, nếu lần này hòa giải không xong, con làm đơn gửi lên xã liền.
Ông Chín Tươi: Chú biết mà, nhưng mình phải giữ xóm làng yên ổn trước đã. Hòa giải là để giữ cái tình, giữ luôn cả uy tín của xã mình. Giờ chuẩn nông thôn mới đâu phải chỉ có cầu đường đâu, còn phải đạt chuẩn pháp luật, chuẩn lòng dân nữa…Thôi chú về lo công việc à! Chuyện gì bỏ qua được thì bỏ nghe con! (Đi)
Chị Hưởng: Dạ!...
Bà Tám Còi: Thôi thím cũng về lo buôn bán à. (Đi)
Anh Năm Cò: (đậu xe lại xuống hàng - đi ra).
Chị Hưởng (bực tức đi ra): Anh quá đáng vừa thôi nghe anh Năm. Mới sáng sớm khách chưa vô là anh chắn ngang đường vô quán tôi rồi, kiểu này sao làm ăn gì được?
Anh Năm Cò (thở dài): Mỗi lần tôi đậu có 10 - 15 phút. Mà chị la từ đầu ngõ tới cuối xóm…làm như tôi là tội đồ vậy.
Chị Hưởng: 10 - 15 phút hả, có khi anh đậu cả tiếng đồng hồ, khách qua lại người ta muốn ghé vô mua đồ cũng ngại nên đi luôn. Anh làm mỗi ngày vậy chắc tôi dẹp tiệm luôn quá?
Anh Năm Cò (nổi nóng): Tôi chở hàng là cũng vì mưu sinh mà! Tôi đậu xe là vì nhà tôi không có chỗ quay đầu, chị có nghĩ đến người khác không?
Chị Hưởng: Nhưng tôi mất khách, chịu lỗ anh có bù cho tôi xu nào không? Tôi nói thiệt, nếu tình trạng này kéo dài tôi báo với chính quyền à.
Anh Năm Cò: Nếu chị muốn đi thưa thì cứ tự nhiên, tôi có làm gì phạm pháp đâu mà sợ?
Chị Hưởng (lớn tiếng): Anh thách tôi phải hôn?
(Hai người lời qua tiếng lại, vun tay với nhau)
Bà Tám Còi (nhìn từ xa tưởng hai người ẩu đả với nhau nên la lớn): Đánh nhau hả? Cô Hưởng với Năm Cò đánh nhau rồi bà con ơi!...
(Mọi người đổ xô ra xem - một vài người quay clip)
Người dân 1: Cái xóm này dạo này mất đoàn kết dữ lắm rồi!...
Người dân 2: Lúc trước có Tổ hòa giải, ai cũng êm, sao giờ căng quá vậy?
Chị Hưởng: Mọi người cứ quay clip và đăng lên mạng đi để cộng đồng nhận định ai đúng, ai sai? Quay đi bà con!...
Anh Năm Cò (la lên): Nè, ai quay quán của chị ta thì cứ quay, còn xe của tôi là xe làm ăn nên không được quay à!
Chị Hưởng: Làm ăn mà chỉ biết bản thân, còn thì khác thì mặc kệ sao được? Mọi người cứ quay rồi đăng lên Zalo, facebook, TikTok thoải mái đi bà con!...
Anh Năm Cò (ngăn lại): Không được quay bảng số xe tôi!...
Ông Chín Tươi (chạy tới, đưa tay ngăn): Dừng lại!…Mọi người làm gì vậy? Bà con mình giải tán đi! Tôi đề nghị ngày mai mời đôi bên lên Tổ hòa giải. Còn chuyện clip, ai đăng lên mạng là vi phạm quyền riêng tư, không khéo sẽ bị xử phạt đó!...
(Mọi người tản ra - chị Hưởng vô quán, anh Năm Cò lên xe chạy đi)
(Âm nhạc - chuyển cảnh)
CẢNH 2
(Tại Nhà văn hóa ấp - Tổ Hòa giải được tổ chức bài bản, có đầy đủ các bên liên quan - không khí căng thẳng)
Ông Chín Tươi: Hôm nay, Tổ hòa giải ấp tổ chức phiên hòa giải chính thức, có mời cô Lên - công chức Tư pháp xã và cậu Cao - Hội Luật gia huyện. Đây là cuộc hòa giải nội bộ, nếu hai bên không thống nhất, vụ việc có thể chuyển cấp trên xử lý.
Chị Lên: Chúng tôi mong cả hai giữ bình tĩnh. Hòa giải ở cơ sở là giải pháp nhân văn, không để mâu thuẫn leo thang. Mời chị Hưởng trình bày!
Chị Hưởng (uất ức): Tôi không muốn mất tình làng nghĩa xóm. Nhưng ba tháng nay, từ ngày mua xe tải, anh Năm Cò lên - xuống hàng trước con hẻm đường vô quán của tôi, mỗi ngày 2 buổi sáng - chiều, có khi kéo dài cả tiếng cho nên buôn bán ế ẩm, thua lỗ… tình trạng này kéo dài hoài sao tôi chịu được?
Anh Năm Cò (giọng mệt mỏi): Tôi cũng chẳng vui gì… sau vụ cãi vã, hàng xóm tránh mặt… Tôi bị mất một số hợp đồng vì người ta nghĩ tôi gây gổ, thiếu kiềm chế.
Anh Cao: Theo quy định tại Luật Hòa giải cơ sở, mâu thuẫn dân sự như thế này nếu để lâu sẽ kéo theo hệ lụy lớn: ảnh hưởng danh dự, uy tín, thậm chí bị kiện dân sự về thiệt hại thực tế… cả hai đều có thể tổn thất hơn nhiều.
Chị Lên: Việc anh Năm đậu xe cản trở không gian buôn bán là vi phạm quyền sử dụng tài sản của người khác. Nhưng chị Hưởng đáp lại bằng lời lẽ xúc phạm, xíu giục mọi người quay clip đăng lên mạng… cũng là hành vi có dấu hiệu vi phạm quyền cá nhân và danh dự người khác.
Ông Chín Tươi: Nếu ai cũng đòi đúng cho riêng mình mà không nhường nhau nửa bước, xóm này không còn hòa thuận. Rồi khi ấp bị trừ điểm tiếp cận pháp luật vì hòa giải thất bại, ai chịu trách nhiệm?
Chị Hưởng: Tôi không muốn kiện cáo ai hết mà chỉ mong buôn bán yên ổn, không ai làm phiền.
Anh Năm Cò: Từ nhỏ tôi đã sống ở xóm này. Mỗi lần đi làm về nhìn bà con né mình, tôi thấy buồn lắm. Nhưng tôi không biết phải bắt đầu lại từ đâu?
Ông Chín Tươi: Vậy giờ tôi hỏi: Hai người có thật sự muốn chấm dứt chuyện này hay muốn để nó kéo theo hệ lụy pháp lý, chia rẽ cộng đồng?
Chị Hưởng (im lặng một lúc, rồi thở dài): Nếu anh Năm Cò cam kết không đậu xe chắn lối ra vào nữa thì tôi sẵn sàng xin lỗi vì những lời nóng nảy.
Anh Năm Cò (gật đầu): Tôi sẽ làm lại cổng nhà cho xe vô ra và quay đầu, không đậu trước hẻm nữa. Tôi cũng xin lỗi… vì sự cố chấp của mình!
(Tất cả thở phào nhẹ nhõm - ông Chín Tươi cười lớn)
Ông Chín Tươi: Vậy là hòa giải thành! Cảm ơn cả hai đã vì cái chung. Mô hình hòa giải ở cơ sở sống lại nhờ những người như hai cháu.
Chị Lan: Một trường hợp điển hình. Xã ta tiếp tục giữ vững danh hiệu “đạt chuẩn tiếp cận pháp luật” là nhờ tinh thần này!
(Sáng hôm sau - tại Nhà Văn hóa ấp Phú Giao. Một buổi sinh hoạt cộng đồng, có đông đủ người dân, Tổ hòa giải, đại diện UBND xã, Hội Luật gia và Đài truyền thanh huyện đến ghi hình)
(Một băng rôn treo trước cổng: “Giao lưu - Báo cáo mô hình điển hình hòa giải ở cơ sở xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật")
MC địa phương: Kính thưa bà con! Hôm nay, chúng ta có mặt tại đây để cùng nhìn lại câu chuyện từ mâu thuẫn nhỏ, tưởng chừng khó hóa giải, nhưng nhờ sự vào cuộc đồng bộ của Tổ hòa giải ấp Phú Giao và sự phối hợp của UBND xã, Hội Luật gia huyện, đã có kết quả hết sức nhân văn.
Đây là một ví dụ sinh động cho mô hình hòa giải hiệu quả - một trong những tiêu chí bắt buộc của tiêu chí 16 về tiếp cận pháp luật trong xây dựng nông thôn mới nâng cao!
Sau đây, xin kính mời chị Huệ - Phó Chủ tịch UBND xã phát biểu!
Chị Huệ: Thưa các đồng chí và toàn thể bà con! Tôi xin biểu dương tinh thần trách nhiệm của Tổ hòa giải ấp Phú Giao. Nhờ sự chủ động, kiên trì, đồng thời phối hợp hiệu quả với các đơn vị như Hội Luật gia, Công an, Mặt trận và sự hỗ trợ chuyên môn từ Tư pháp xã, chúng ta đã giữ được cái tình, cái lý trong cộng đồng.
Tổ hòa giải ấp Phú Giao là mô hình điển hình về hòa giải ở cơ sở hoạt động hiệu quả, góp phần cho xã chúng ta được công nhận đạt tiêu chí 16 về tiếp cận pháp luật thuộc Bộ tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao áp dụng trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng, giai đoạn 2021 - 2025.
Hiện nay, xã ta đã đáp ứng đầy đủ yêu cầu của Hướng dẫn số 01/HD-BCĐUBND ngày 31/7/2024 của Ban Chỉ đạo các Chương trình mục tiêu quốc gia tỉnh Sóc Trăng thực hiện, đánh giá, công nhận đạt tiêu chí, công nhận đạt chuẩn và thu hồi quyết định công nhận đạt chuẩn xã nông thôn mới, xã nông thôn mới nâng cao, xã nông thôn mới kiểu mẫu trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng, giai đoạn 2021 - 2025, bao gồm:
- Chỉ tiêu 2 thuộc Tiêu chí 3 “Hòa giải ở cơ sở, trợ giúp pháp lý” theo quy định tại Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg và Thông tư số 09/2021/TT-BTP đạt số điểm tối đa.
- Huy động đội ngũ luật sư, luật gia, Hội thẩm nhân dân, lực lượng Công an nhân dân, Bộ đội Biên phòng, báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật, lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, người đã từng là Thẩm phán, Kiểm sát viên, Điều tra viên, người đã hoặc đang công tác trong lĩnh vực pháp luật tham gia làm hòa giải viên ở cơ sở hoặc hỗ trợ cho công tác hòa giải ở cơ sở.
- Trong 05 năm gần nhất tính đến thời điểm đánh giá có tập thể hoặc cá nhân được cơ quan có thẩm quyền cấp huyện trở lên tặng Giấy khen hoặc Bằng khen hoặc hình thức khen thưởng khác vì có thành tích xuất sắc về triển khai các giải pháp, sáng kiến trong công tác hòa giải ở cơ sở.
Như vậy, chúng ta đã đáp ứng điều kiện về mô hình điển hình về hòa giải ở cơ sở - một trong những nội dung của tiêu chí 16 về tiếp cận pháp luật thuộc Bộ tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021 - 2025 không chỉ bằng con số mà bằng lòng dân, sự thấu hiểu và văn hóa pháp lý cộng đồng!
(Mọi người vỗ tay hoan hô)
Chị Hưởng (phát biểu - qua phỏng vấn): Qua sự việc này, tôi hiểu ra: sống trong cộng đồng mà chỉ nghĩ đến mình là sai. May mà có Tổ hòa giải, có chú Chín Tươi và các cô chú cán bộ, tôi mới giữ được quán, giữ được tình lối xóm mà không phải ra tòa.
Anh Năm Cò (tiếp lời chị Hưởng): Tôi cũng cảm ơn vì được chỉ rõ cái sai mà không bị lên án. Nhờ hòa giải, tôi và chị Hưởng lại có thể nhìn nhau như xóm giềng chứ không phải đối đầu. Pháp luật không phải để phạt mà là để nhắc mình sống tốt hơn.
Ông Chín Tươi (bước lên phát biểu với nét mặt rạng rỡ, xúc động): Thưa bà con! Hòa giải không chỉ là “đi dẹp lộn xộn”. Hòa giải là giữ gìn một nếp nghĩa xóm làng, là đem pháp luật đến gần người dân bằng ngôn ngữ của tình người. Tôi mong rằng mỗi người dân, mỗi hộ gia đình, khi gặp mâu thuẫn đừng nghĩ tới kiện tụng đầu tiên, mà hãy nghĩ tới hòa giải. Vì chính sự hòa giải hôm nay sẽ là nền tảng cho đoàn kết ngày mai!...
(Mọi người vỗ tay trong niềm vui hân hoan, đoàn kết - âm nhạc vui tươi, rộn ràng)
(THÔNG ĐIỆP TUYÊN TRUYỀN)
Mô hình điển hình về hòa giải ở cơ sở - một trong những nội dung của tiêu chí 16 về tiếp cận pháp luật thuộc Bộ tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021 - 2025 - Không chỉ là điểm số, mà là hơi thở công bằng trong từng con ngõ nhỏ quê hương!
- Tổ hòa giải cơ sở - Cầu nối giữa pháp luật và lòng dân. Khi người dân hiểu luật, xã hội sẽ bình yên!
- HẾT -