Tiểu phẩm:
QUYỀN TIẾP CẬN THÔNG TIN
NHÂN VẬT
- Ông Tư Trường - Tổ Trưởng Tổ hòa giải ấp
- Bà Năm Mơ - Người dân (yêu cầu cung cấp thông tin về dự án đất đai)
- Chị Vân - người dân (con gái bà Năm Mơ)
- Anh Tính - Công chức địa chính xã (người giữ thông tin về dự án)
- Chị Kiều - Công chức văn phòng UBND xã
- Ông Ba Tiễn - Chủ tịch UBND xã.
NỘI DUNG
(Cảnh tại tại phòng tiếp dân - trụ sở Ủy ban nhân dân xã)
(Bà Năm Mơ và chị Vân đến yêu cầu được cung cấp thông tin về dự án đất đai mà bà cho là ảnh hưởng đến quyền lợi của gia đình).
- Bà Năm: Cậu Tính, tôi đã hỏi mấy lần rồi mà không thấy thông tin gì. Dự án làm đường giao thông đó sẽ đi qua phần đất nhà tôi, sao cậu cứ nói là chưa có thông tin? Tôi có quyền được biết chuyện này, đúng không?
- Anh Tính (ngập ngừng): Cô Năm mới lên tới hả? Mời cô ngồi! Cô Năm à, thông tin về dự án đang trong quá trình chờ phê duyệt từ cấp trên, chưa có quyết định chính thức, cho nên phải đợi thêm…
- Bà Năm (bức xúc): Cậu có quyền gì mà giữ thông tin như vậy? Tôi đã yêu cầu công khai thông tin rồi mà cứ lảng tránh. Tôi không tin cậu không có thông tin.
- Chị Vân: Má cứ yên tâm, con sẽ đứng ra yêu cầu UBND xã phải công khai thông tin này. Nếu anh Tính không cung cấp, con sẽ làm đơn khiếu nại ngay.
- Anh Tính: Chị Vân à, tôi không có ý không cung cấp, mà là…
- Chị Vân (cắt ngang): Anh làm cán bộ địa chính xã cho nên phải có trách nhiệm cung cấp thông tin về dự án cho người dân biết chứ?
- Anh Tính: Chuyện này phải có sự đồng ý của cấp trên...mong cô thông cảm!
- Chị Vân: Thông cảm cho anh rồi ai thông cảm cho gia đình tôi?
(Ông Tư Trường cùng chị Kiều bước vào)
- Ông Tư (đi đến nghe - lên tiếng): Mọi người hãy bình tĩnh, chuyện gì cũng có thể giải quyết mà. Có chuyện gì mà hai mẹ con coi bộ căng thẳng quá vậy cô Năm?
- Bà Năm: Anh Tư Trường - Tổ Trưởng Tổ hòa giải ấp mới lên hả?
- Ông Tư: Tôi lên xã có chút việc...
- Chị Kiều: Chào dì Năm và chị Vân!
- Anh Tính: Mời người cùng ngồi!...
- Chị Vân: Nói cho chú Tư và chị Kiều nghe trường hợp của mình đi má.
- Chị Kiều: Có chuyện gì vậy dì Năm?
- Bà Năm: Tôi lên đây yêu cầu thông tin về dự án làm đường giao thông, vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của gia đình tôi đó cô Kiều.
- Chị Vân: Theo Luật Tiếp cận thông tin, gia đình tôi có quyền được cung cấp thông tin về quy hoạch đất đai của dự án này. Anh Tính không thể cứ lấy lý do “chưa phê duyệt” mà từ chối mãi được.
- Anh Tính: Hồi nãy tôi đã giải thích với chị rồi mà!
- Chị Vân: Nhưng anh giải thích chưa thuyết phục.
- Chị Kiều: Con có đem theo tài liệu liên quan đến Luật Tiếp cận thông tin năm 2016, để con đọc cho cô Năm và chị Vân nắm thêm.
Tại Điều 3 - Nguyên tắc bảo đảm quyền tiếp cận thông tin bao gồm:
1. Mọi công dân đều bình đẳng, không bị phân biệt đối xử trong việc thực hiện quyền tiếp cận thông tin.
2. Thông tin được cung cấp phải chính xác, đầy đủ.
3. Việc cung cấp thông tin phải kịp thời, minh bạch, thuận lợi cho công dân; đúng trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật.
- Ông Tư: 4. Việc hạn chế quyền tiếp cận thông tin phải do luật định trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng.
5. Việc thực hiện quyền tiếp cận thông tin của công dân không được xâm phạm lợi ích quốc gia, dân tộc, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức hoặc của người khác.
6. Nhà nước tạo điều kiện thuận lợi để người khuyết tật, người sinh sống ở khu vực biên giới, hải đảo, miền núi, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn thực hiện quyền tiếp cận thông tin.
Theo quy định thì mọi công dân đều có quyền được biết thông tin liên quan đến quyền lợi của mình. Điều này là quyền hợp pháp mà luật đã bảo vệ.
- Chị Kiều: Ngoài việc người dân được bảo đảm quyền tiếp cận thông tin. Tại Điều 6, Luật Tiếp cận thông tin năm 2016 còn quy định Thông tin công dân không được tiếp cận:
1. Thông tin thuộc bí mật nhà nước, bao gồm những thông tin có nội dung quan trọng thuộc lĩnh vực chính trị, quốc phòng, an ninh quốc gia, đối ngoại, kinh tế, khoa học, công nghệ và các lĩnh vực khác theo quy định của luật. Khi thông tin thuộc bí mật nhà nước được giải mật thì công dân được tiếp cận theo quy định của Luật này.
- Anh Tính: Để tôi nói tiếp chú Năm và cô Kiều nghe!
2. Thông tin mà nếu để tiếp cận sẽ gây nguy hại đến lợi ích của Nhà nước, ảnh hưởng xấu đến quốc phòng, an ninh quốc gia, quan hệ quốc tế, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng; gây nguy hại đến tính mạng, cuộc sống hoặc tài sản của người khác; thông tin thuộc bí mật công tác; thông tin về cuộc họp nội bộ của cơ quan nhà nước; tài liệu do cơ quan nhà nước soạn thảo cho công việc nội bộ.
- Ông Tư: Theo Điều 7 - Thông tin công dân được tiếp cận có điều kiện, bao gồm:
1. Thông tin liên quan đến bí mật kinh doanh được tiếp cận trong trường hợp chủ sở hữu bí mật kinh doanh đó đồng ý.
- Chị Kiều: 2. Thông tin liên quan đến bí mật đời sống riêng tư, bí mật cá nhân được tiếp cận trong trường hợp được người đó đồng ý; thông tin liên quan đến bí mật gia đình được tiếp cận trong trường hợp được các thành viên gia đình đồng ý.
- Anh Tính: 3. Trong quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình, người đứng đầu cơ quan nhà nước quyết định việc cung cấp thông tin liên quan đến bí mật kinh doanh, đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình trong trường hợp cần thiết vì lợi ích công cộng, sức khỏe của cộng đồng theo quy định của luật có liên quan mà không cần có sự đồng ý theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này.
- Ông Tư: Tại Điều 8 - Quyền và nghĩa vụ của công dân trong việc tiếp cận thông tin:
1. Công dân có quyền:
a) Được cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác, kịp thời;
b) Khiếu nại, khởi kiện, tố cáo hành vi vi phạm pháp luật về tiếp cận thông tin.
- Chị Kiều: 2. Công dân có nghĩa vụ:
a) Tuân thủ quy định của pháp luật về tiếp cận thông tin;
b) Không làm sai lệch nội dung thông tin đã được cung cấp;
c) Không xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức hoặc của người khác khi thực hiện quyền tiếp cận thông tin.
- Ông Tư: Theo những quy định vừa nêu thì gia đình có ý kiến gì thêm không? Nếu có thì cô Năm và cháu Vân cứ bày tỏ?
- Chị Vân: Cảm ơn mọi người đã giải thích. Nhưng tôi muốn biết khi nào gia đình tôi được thông tin này từ dự án này?
- Ông Tư: Thực ra, trong tình huống này, chúng ta cũng cần nhìn nhận sự việc một cách công bằng và tôn trọng pháp luật. Như ông bà ta đã dạy: “Được ăn, được nói, được gói, được mang, có công mài sắt, có ngày nên kim”. Khi quyền lợi hợp pháp của mình bị ảnh hưởng, chúng ta có quyền yêu cầu và bảo vệ quyền lợi, nhưng cũng phải kiên nhẫn và tôn trọng quy trình.
- Bà Năm: Lời anh Tư nói tôi cũng hiểu, nhưng liệu thông tin có thể được cung cấp ngay không kìa?
- Anh Tính: Chúng tôi sẽ cung cấp thông tin theo đúng quy định, Gia đình sẽ được nhận thông tin khi có phê duyệt từ các cấp có thẩm quyền.
- Chị Vân: Lại chờ phê duyệt nữa… nói tới nói lui gì anh cũng muốn bưng bít thông tin thôi?
- Bà Năm: Đúng vậy!
- Ông Tư: Mọi người bình tĩnh, chúng ta cần phải giải quyết theo cách hợp lý. Không phải lúc nào mọi chuyện cũng dễ dàng và nhanh chóng, nhưng trách nhiệm của chúng ta là phải tôn trọng quyền lợi hợp pháp của mỗi công dân.
- Chị Vân: Nhưng trách nhiệm của UBND xã phải cung cấp thông tin hợp pháp cho người dân. Chúng tôi không thể cứ đợi mãi như vậy được.
- Bà Năm: Tôi muốn gặp lãnh đạo UBND xã để làm rõ chuyện này.
- Chị Kiều: Dì Năm và chị Vân à! Tôi hiểu sự lo lắng của hai người, nhưng theo Luật Tiếp cận thông tin, nếu có bất kỳ thông tin nào thuộc phạm vi công khai mà cơ quan Nhà nước từ chối cung cấp mà không có lý do hợp pháp, công dân có quyền khiếu nại. Chúng ta sẽ làm theo đúng quy trình.
- Ông Ba Tiễn (nãy giờ đứng nghe - lên tiếng): Vấn đề này xin phép mọi người cho tôi có ý kiến.
- Bà Năm: Ông Chủ tịch UBND xã tới rồi, vậy ông giải thích cho dân hiểu đi?
- Ông Ba Tiễn: Thực tế, dự án này đã được thông qua tại hội nghị cộng đồng và có các văn bản công khai. Tuy nhiên, một số chi tiết cụ thể về quy hoạch và nguồn tài chính vẫn chưa được hoàn thiện, vì vậy chúng tôi chưa thể cung cấp tất cả thông tin ngay lập tức. Tuy nhiên, gia đình chị Năm có quyền yêu cầu được cung cấp thông tin chi tiết khi có phê duyệt chính thức, chị Năm và cô Vân hãy an tâm.
- Ông Tư: Đồng chí Chủ tịch UBND xã phát biểu như vậy, gia đình chị có ý kiến gì không chị Năm?
- Bà Năm (hạ giọng, nhẹ nhàng): Vậy là tôi sẽ được cung cấp thông tin sớm nhất có thể phải không?
- Ông Ba Tiễn: Chị Năm và cháu Vân yên tâm! Tôi cam kết UBND xã sẽ làm đúng trách nhiệm của mình và cung cấp thông tin đầy đủ cho gia đình.
- Bà Năm (tỏ vẻ hài lòng): Anh Ba đã hứa vậy thì tôi an tâm rồi.
- Cô Vân: Chúng tôi sẽ theo dõi việc cung cấp thông tin để đảm bảo quyền lợi của gia đình.
- Ông Tư: Như vậy mọi chuyện đã được giải quyết ổn thỏa rồi phải hôn. Hy vọng từ hôm nay về sau, mọi người sẽ thực hiện đúng quyền lợi và nghĩa vụ của mình theo luật định.
- Mọi người: (Vỗ tay hoan hô).
- HẾT -